UFUK CO?KUN: Türkiye’de e?itim alan?nda yap?lan birçok ara?t?rma “devletin e?itime müdahalesini hakl? görenleri” yan?lt?yor.
Türkiye’de e?itim -bir bilim dal? olarak- özellikle darbe süreçlerinde devletin tekeli alt?na al?narak sadece resmi ideolojiyi transfer eden bir arac? durumuna indirgenmi?tir. Örne?in 60 darbesi üniversitelerin ancak devlet eliyle kurulabilece?i ?art?n? dayatm??t?. Bu durum özel te?ebbüsün e?itim alan?ndaki tüm giri?imlerinin de önünü t?kam?? oldu. . Ne var ki devlet k?t imkânlar?yla bu yükün alt?ndan kalkamad?. Neticede bu ülkenin çocuklar?na ne kaliteli bir ilkö?retim sunabildi ne de üniversite e?itimi… Sonuçta devlet, e?itim alan?nda kötü bir performans ortaya koydu. Üniversiteleri bilim üreten mekânlar olmaktan çok ideolojik kamplara dönü?türen YÖK’ün kurulmas?yla da ülkede hem hür fikirlerin geli?mesi engellendi hem de bilim, sanat, edebiyat, fen ve teknoloji alanlar?nda ciddi gerilemeler kaydedildi.
Yüksek maliyet, dü?ük kalite;
Ki?i ba??na dü?en harcama miktar?n?n, devlet okullar?nda, özel okullara göre daha yüksek olmas?na kar??l?k, e?itim kalitesinin devlet okullar?nda çok dü?ük oldu?u görülmektedir. Bugün yap?lan birçok ara?t?rmada devlet okullar?n?n ba?ar?s?n?n özel okullara göre çok dü?ük oldu?u ortaya ç?kmaktad?r. Örne?in 2003 y?l?nda aç?klanan Uluslararas? Ö?renci Ba?ar?s?n? Belirme Program? PISA’n?n verilerine göre devlet okullar? okuma, problem çözme, fen ve matematik alanlar?nda özel okullar?n bir hayli gerisinde gözükmektedir. Dünyan?n önde gelen ölçme de?erlendirme kurumlar?ndan biri olan CITO’nun Türkiye biriminin geli?tirdi?i Ö?renci ?zleme Sistemi’nin Eylül 2007 sonuçlar? da bundan pek farkl? de?ildir.
CITO Türkiye Ö?renci ?zleme Sistemi (Ö?S) ayr?ca “ilkö?retime ba?layan ö?rencilerde e?itime “haz?r bulunu?luk” aç?s?ndan bir sorun olmad???; ancak e?itim süresince, s?n?f düzeyi yükseldikçe, üst düzey dü?ünme becerilerini edinemedikleri” raporunu da sunmu?tur.(CITO E?itim; Kuram ve uygulama say?;4)
Ara?t?rmalar devletin e?itime müdahalesinin hakl? bir gerekçesi olmad???n? kan?tlamaktad?r. Türkiye’de devletin e?itimi tekelinde tutmas?n?n, e?itimin egemen ideolojiyi aktaran bir araç haline getirilmesiyle yak?ndan bir ilgisi bulunmaktad?r. Oysa e?itim; “bireyin anlam aray??? yolunda beyninin, yüre?inin ve elinin özgürle?tirilmesidir. E?itim bir s?n?r koyma u?ra??s? de?il, ufuklar? geni?letme çal??mas? olmal?d?r. ?nsano?luna yak???r bir e?itim, korkudan ba??ms?z bir e?itimdir. Korku dolu birey, özgür dü?ünme gücünü yitirir. Birey özgürlü?ünü yitirince yeteneklerin de yitirir.”(Muhsin Hesapç?o?lu; “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi E?itim ?deolojisi)
Devlet e?itimde rekabet etmeli;
TÜRKÖZOKB?R’e göre (Özel Okullar Birli?i) bugün Türkiye’de okul öncesi, ilkö?retim ve ortaö?retim olmak üzere toplam 2.353 özel okulda; 38.794 ö?retmen, 344.769 ö?renciye e?itim vermektedir. Bu oran devletin e?itim kurumlar?yla kar??la?t?r?ld???nda bir hayli azd?r. Türkiye’de özel okullar?n da müfredat?n? ve denetlemesini devlet yap?yor. Bu durum do?as? gere?i sürekli çocuklar?na daha kaliteli bir gelecek yaratma çabas? içerisinde olan ebeveynlerin önünde çokta fazla bir seçenek imkân? sunmuyor. Bunun için e?itimin ciddi bir reforma ihtiyac? vard?r. Öncelikle özel okullar?n aç?lmas?n?n önündeki tüm engellerin kald?r?lmas? gerekmektedir. En önemlisi de müfredat tekeli mutlaka k?r?lmal?d?r.
Özel okuldan kas?t Özgür E?itim-sen’in yay?mlad??? bir raporda ifade edildi?i gibi, “Ekonomisiyle, müfredat?yla, ders kitaplar?yla devletten tamamen ba??ms?z okullard?r. Devlet bu okullar?n müfredatlar?n? sadece insan haklar? aç?s?ndan denetleyebilmelidir. Bunun d???nda okullar istedikleri müfredat? haz?rlay?p topluma sunabilmelidir. ?steyen ideolojik paras?z okulda açabilir. Cemaatler kendi dini inançlar?na yönelik ve kendi dillerinin de ö?retildi?i e?itimde verebilirler. Arz talep meselesi…” Bugün var olan özel okullar?n müfredat?n? bile devletin belirledi?ini ifade etmi?tik. Asl?nda bu tekel kalkmal?d?r. Türkiye’de ya?ayan farkl? kesimler, cemaatler vs. müfredatlar?n? ve e?itim politikalar?n? kendileri belirlemesi kayd?yla okullar?n? açabilmelidir. Neticede talep bulan okul devam eder, talep bulamayansa kapan?r. Devlet okullar? da olmal? ve i?levlerine devam etmelidir. Ve bu resmi okullar di?er özel okullarla rekabet edebilmelidir. Türkiye’de çe?itli e?itim kurumlar?n?n kendi aralar?nda yapaca?? rekabet hem e?itimin maliyetini dü?ürecektir hem kalitesini artt?racakt?r hem de özgür dü?ünce kanallar?n? alabildi?ine açacakt?r.
Özel okullar?n bu çerçevede ele al?n?p önündeki engellerin kalkmas?yla anadilde e?itim tart??malar?, zorunlu din dersi tart??malar?, ?mam Hatip Lisesi tart??malar? da büyük oranda bitecektir. Di?er taraftan özel okula giden her ö?rencinin devlet okullar?ndaki ö?renci yo?unlu?unu hafifletece?i ve devlet okullar?ndaki ö?rencilerin daha iyi bir e?itim almalar?na imkân ve f?rsat verece?i de göz ard? edilmemelidir. Devlet vatanda??n? kafas?na göre biçimlendirebilece?ine ve bunda da hakk? oldu?una inan?yor. Vatanda?a etnik kimlik, ana dil, din, ya?am biçimi tercih edip dayatmaya kalk?yor. Oysa insanlar devletin kendi tercihlerine sayg?l? olmas?n? istiyorlar. Yurtta?lar?n?n etnik kimlik, dil, din gibi tercihlerindeki farkl?l??a sayg? duyup bunlar aras?nda ayr?m yapmadan, hakemlik yapmas?n? istiyorlar.
Kendine güvenen, ülkesinde ya?ayan kendi ?rk?ndan, renginden, mezhebinden ve inanc?ndan olmayanlarla önyarg?s?z kurdu?u sa?lam ili?kilerin geli?tirilmesine imkân sa?layan, birlik ve karde?lik duygular?n? bilinçli bir ?ekilde ya?ayan akl? ba??nda bireylerin var olmas? için e?itim alan?nda mutlaka a??lmas? gereken engelleri a?mak durumunday?z. Demokratik dünyan?n geldi?i bu noktada çocuklar?m?za hayata asker gözüyle bakmalar?n? sa?lamakla ne bilimde, sanatta, ekonomide nede insan haklar? alanlar?nda bir ilerleme sa?layabiliriz. Farkl? kültürlerin, renklerin, ?rklar?n ve inanç türlerinin var oldu?u bir co?rafyada tek tip dü?ünce tarz?n? ve e?itim politikalar?n? alabildi?ince tart??mak ve çözüm önerileri üretmek durumunday?z…