Türkiye’de Çocuklar?n Medya Kullanma Al??kanl?klar? Ara?t?rmas? aç?kland?. Çocuklar en fazla kitap, gazete ve dergiye önem veriyor, en uzun zaman? ise cep telefonuna harc?yorlar.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu taraf?ndan, Çocuk ve Medya Hareketi kapsam?nda gerçekle?tirilen Türkiye’de Çocuklar?n Medya Kullanma Al??kanl?klar? Ara?t?rmas? sonuçland?. Ara?t?rma bulgular?, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Bas?n Yay?n ve Enformasyon Genel Müdürlü?ü ve Çocuk Vakf?n?n i?birli?iyle düzenlenen 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresinin aç?l?? bölümünde, RTÜK Ba?kan? Prof. Dr. Davut Dursun taraf?ndan kamuoyuna aç?kland?. Örneklemi Türkiye genelini temsil eden ara?t?rma, 26 ?l merkezi, ilçe, kasaba ve köylerinde 6-18 ya? grubunda yer alan ve 1-12. S?n?flarda okuyan 4.306 ö?renciye, yüz yüze görü?me yöntemiyle uyguland?.
Çocuklar?n yüzde 40’?n?n odas?nda televizyon var
Ara?t?rma bulgular?na göre, ö?rencilerin yüzde 97,9’unun evinde televizyon, yüzde 73,7’sinde bilgisayar/tablet, yüzde 63’ünde internet eri?imi, yüzde 44,6’s?nda sabit telefon, yüzde 38,3’ünde radyo bulunuyor.
Ö?rencilerin yüzde 52’sinin evinde kendisine ait odas? bulunuyor. Kendine ait odas? bulunanlar?n yüzde 65,7’sini lise ö?rencileri olu?turuyor. Ailenin gelir düzeyi artt?kça kendine ait odas? olan ö?rencilerin oran? da yükseliyor.
Kendisine ait odada televizyon bulunan ö?rencilerin oran? yüzde 40, bilgisayar/tablet bulunanlar?n oran? yüzde 80, internet eri?imi olanlar?n oran? yüzde 65, sabit telefonu olanlar?n oran? yüzde 13,8 ve radyo bulunanlar?n oran? ise yüzde 14.
Çocuklar?n önem s?ralamas?nda internet ikinci, cep telefonu dördüncü
Ö?rencilerin en fazla önem verdikleri ileti?im araçlar?n?n kitap, gazete ve dergi oldu?u ortaya ç?kt?. Kitap, gazete ve dergi yüzde 70.7 oran?yla ileti?im araçlar?n?n önem s?ralamas?nda birinci s?raya otururken, internet yüzde 60.8, bilgisayar/tablet yüzde 48.6, cep telefonu yüzde 45, televizyon ise yüzde 40.5 oran?nda önem verilen ileti?im arac? oldu. ?ncelenen ileti?im araçlar? içinde en eskisi olan “radyo”, ö?renciler taraf?ndan % 55.2 oran?nda “önemli de?il” kategorisinde de?erlendirildi.
En fazla zaman ayr?lan cep telefonu
Ö?renciler cep telefonuna günde ortalama 2 saat 39 dk, televizyona 1 saat 55 dk, internete 1 saat 48 dk, bilgisayar/tablete (internet d???nda) 1 saat 34 dk, kitap, gazete, dergi (ders kitab? d???nda) okumaya 1 saat 32 dk, radyo dinlemeye 58 dakika zaman ay?r?yorlar.
Ö?rencilerin ileti?im araçlar?na önem verme düzeyleri ile kullanma süreleri aras?nda paralellik bulunmuyor. Ö?rencilerin önem s?ralamas?nda yüzde 45 ile dördüncü s?raya yerle?tirdikleri cep telefonu en uzun zaman ayr?lan ileti?im arac? oldu. Benzer ?ekilde % 40.5 oran? ile be?inci s?rada “önemli” bulunan televizyon ise en uzun zaman ayr?lan ileti?im arac? s?ralamas?nda ikinci oldu. ?leti?im araçlar? aras?nda % 60.8 oran? ile “önemlilik s?ralamas?nda” ikinci durumda olan ?nternet, günlük ortalama kullan?m süresi aç?s?ndan üçüncü s?raya yükseldi.
Olumlu etkilenme s?ralamas?nda internet ikinci, televizyon üçüncü
Ara?t?rmaya kat?lan ö?renciler, dilin kullan?m?, bilgi edinme, hayal gücü geli?imi ve davran??lar üzerindeki etkileri aç?s?ndan ileti?im araçlar?n? de?erlendirdiler. Her kategori için en fazla olumlu etkilenme bildirilen ileti?im araçlar? kitap, gazete ve dergi oldu. ?kinci s?rada internet gelirken, televizyon üçüncü s?ray? ald?. Bilgisayar/tabletin ard?ndan be?inci s?raya yerle?en cep telefonu ise radyodan sonra en az olumlu etkilenme bildirilen ileti?im arac? oldu.
Çocuklar prime time izleyicisi
Ara?t?rmaya kat?lan ö?rencilerin “hafta içinde genel olarak televizyon izledi?i saat dilimleri”, % 53.1 oran? ile “18.oo-21.oo”, % 25 oran? ile “21.oo-24.oo” ve % 24 oran? ile “15.oo-18.oo” ?eklinde s?ralan?yor. Günün ö?leye kadar olan bölümünde “ilkokul” ö?rencileri, “21.oo-24.oo” ve “24.oo-03.oo” aras?nda ise “lise” ö?rencileri daha yo?un televizyon izliyor.
Ö?rencilerin televizyon izleme nedenlerinin ba??nda yüzde 38.6 oran? ile “vakit geçirmek” geliyor. Ö?renciler “E?lenmek için” % 21.3, “bilgi edinmek için” % 18.6 oran?nda televizyon izliyor. “Dizileri ve çizgi film/çocuk programlar?n? izlemek için” televizyon kar??s?na geçenlerin oran? % 14.1 iken, “Haberleri izlemek, gündemi takip etmek ve dünyadan haberdar olmak için” televizyon izleyenlerin oran? % 13.2.
Ö?rencilerin izlemekten ho?land??? program türleri tercih s?ras?na göre incelendi?inde yüzde 28.7 oran ile çizgi filmler, yüzde 20.5 ile yar??ma programlar? ve yüzde 15.6 ile yerli diziler ba?? çekiyor. E?itim seviyesi ve gelir düzeyi artt?kça yerli dizileri izleme oran? dü?üyor.
Müzik programlar?n? “k?z” ö?renciler, spor programlar? ile yabanc? filmleri “erkek” ö?renciler daha çok izliyor. Spor programlar? ile yabanc? filmlerin izlenme durumu “ilkokul” seviyesinden “lise” ye do?ru art?yor. Türk filmlerini “erkek” ö?renciler daha fazla izliyor.
Belgesele dayal? programlar? izledi?ini söyleyen “erkek” ö?rencilerin oran?, “k?z” ö?rencilerden daha fazla. Belgesel izleme oranlar? ya? ve gelir seviyesi ile do?ru orant?l? olarak art?yor.
“K?z” ö?rencilerin magazin programlar?n? izleme oran? % 21.4 gibi çok büyük bir yo?unluk olu?tururken, ya? büyüdükçe yükselen izleme oran?, gelir düzeyi artt?kça dü?üyor.
Haber ve habere dayal? programlar? daha çok “erkek” ö?renciler izliyor, izleme oran? ya? artt?kça yükselirken gelir artt?kça dü?üyor.
Çocuklar en çok Kanal D, Star, ATV, Show TV izliyor
Ö?rencilerin taraf?ndan “en çok izlenen televizyon kanallar?” s?ralamas?nda % 45 oran? ile KANAL D, % 38.6 oran? ile STAR TV, % 35.3 oran? ile ATV ve % 34.7 oran? ile SHOW TV ilk dört s?ray? payla??yor. Daha sonra % 16.8 oran? ile FOX TV, % 16.4 oran? ile TRT Kanallar? geliyor. Yüzde 13 oran?nda izlenen TRT Çocuk kanal? ise yedinci s?rada geliyor.
En çok izlenen çocuk kanal? TRT Çocuk
Ö?rencilerin en çok izledikleri çocuk kanallar?n?n ba??nda yüzde 39.5 oran? ile TRT Çocuk gelirken, TRT Çocuk kanal?n?, yüzde 36.6 oranla Yumurcak TV, yüzde 28.5 ile Cartoon Network, yüzde 25.3’le Disney Channel, yüzde 10 ile Planet Çocuk, yüzde 9.7 ile Minika Go takip ediyor.
Ö?rencilerin % 81.3’ü televizyonu ailesiyle izlerken, yüzde 16.5’i tek ba??na, yüzde 1.6’s? ise arkada?lar?yla birlikte izledi?ini ifade ediyor.
Gelir düzeyi yükseldikçe “aile ile birlikte” televizyon izleme oran? dü?erken “tek ba??na” televizyon izleme oran? art?yor.
Çocuklar?n yüzde 66.4’ü hiç radyo dinlemiyor
Ö?rencilerin yüzde 7’si radyoyu “s?kça” dinledi?ini belirtirken, yüzde 26.6’s? “ara s?ra” dinliyor. Yüzde 66.4’ü ise hiç radyo dinlemiyor.
Ö?renciler müzik dinlemek, can s?k?nt?s?n? gidermek, vakit geçirmek, bilgi edinmek, e?lenmek ve haber almak amac?yla radyo dinliyor.
Çocuklar?n yüzde 46.3’ünün cep telefonu var
Ara?t?rmaya kat?lan ö?rencilerin % 46.3’ünün cep telefonu var. Cep telefonuna “sahip olma” durumu, e?itim seviyesi ve gelir düzeyi ile do?ru orant?l? olarak art?yor ve “lise” grubunda % 89.5’e ula??yor. Ö?rencilerin yüzde 75.5’inin cep telefonunda ?nternet ba?lant?s? bulunuyor.
Ö?renciler cep telefonlar?n?, 1. öncelikli olarak konu?ma, 2. öncelikli olarak mesajla?ma, 3. öncelikli olarak ?nternete ba?lanma, 4. öncelikli olarak sosyal a?lara ba?lanma amac?yla kullan?yorlar.
Yüzde 7.9’u hiç kitap, gazete, dergi okumuyor, lise ö?rencilerinin yüzde 30’u okumay? sevmiyor
Ö?rencilerin % 81.5’i ders kitaplar?n?n d???nda, düzenli olarak “kitap okudu?unu”, % 28.8’i “gazete” ve % 27.5’i de “dergi okudu?unu” ifade ederken % 7.9’u “hiçbirini okumad???n?” belirtiyor. Ö?rencilerin % 35.5’i “bilgi edinmek”, % 12.3’ü “okumas?n? geli?tirmek, h?zl? okumak”, % 12’si ise “okumay? sevdi?i” için kitap/gazete/dergi okudu?unu bildiriyor. “Gündemi takip etmek” amac?yla okuyanlar?n oran? % 6.8, “kendini geli?tirmek” için okuyanlar?n oran? ise % 6.6. “E?lenmek” için kitap okuyanlar % 5.6’l?k bir oran olu?tururken “can s?k?nt?s?ndan kurtulmak, vakit geçirmek” için okuyanlar?n oran? % 5.2 olarak belirlendi.
Ö?renciler % 39 oran? ile ”hikâye, roman” ve % 22 oran? ile “macera, aksiyon” türlerini okumay? tercih ediyor. Kitap, gazete, dergi okumad???n? söyleyen ö?rencilerin % 26’s? “okumay? sevmiyor”, % 17.8’i “okumay? s?k?c? buluyor”, % 11.7’sinin “okumak ilgisini çekmiyor”, % 10.5’i ise okumaya vaktinin olmad???n? belirtiyor. “Okumay? sevmiyorum” diyen ö?rencilerin oran? % 30 ile “lise” grubunda en üst seviyeye ula??yor.
Okul d???ndaki zamanlarda gerçekle?tirilen etkinlikler
Ö?renciler okul d???ndaki zamanlar?nda hangi etkinlikleri ne s?kl?kla gerçekle?tirdiklerinin de de?erlendirildi?i ara?t?rman?n bulgular?na göre, ö?renciler okul d???nda en fazla aileyle birlikte vakit geçiriyorlar. Ö?rencilerin yüzde 36,2’lik bölümü okul d???ndaki zamanlar?nda “s?kl?kla” ders çal??t???n? belirtirken, yüzde 34.5’lik kesim ise okul d???ndaki zamanlar?nda “her zaman” ders çal??t???n? ifade ediyor. Okul d???nda s?kl?kla gerçekle?tirilen etkinliklerde üçüncü s?ray? kitap, gazete, dergi okumak al?rken, dördüncü s?rada arkada?larla vakit geçirme geliyor. Di?er etkinlikler gerçekle?tirme oranlar?na göre, spor yapma, aç?k alanda oynama, TV izleme, internette vakit geçirme, bilgisayarda oyun oynama, resim yapma, kapal? alanda oyun oynama, müzik ve sanatla u?ra?ma, radyo dinleme olarak s?ralan?yor.
Ara?t?rma bulgular?na göre, erkek ö?renciler spor ve oyuna k?z ö?rencilerden daha fazla zaman ay?r?rken, k?z ö?renciler de müzik ve resim çal??malar?na erkek ö?rencilerden fazla zaman ay?r?yor. Oyuna, spora ve sanata ayr?lan zaman s?n?flar ilerledikçe azal?rken, gelir seviyesi yükseldikçe art?? gösteriyor.