'Freedom House, Amerika'da ciddiye al?nan bir kurum de?il'
Freedom House'un 'Dünya Bas?n Özgürlü?ü' raporunda Türkiye'yi k?smi özgür kategorisinden özgür de?il kategorisine ta??mas? belli bir çevrede de olsa hayli tart???ld?. Etyen Mahçupyan'a göre, Freedom House Amerika'da ciddiye al?nan bir kurum de?il...
Raporda en çok tart???lan hususlardan ilki ku?kusuz verilen rakamlar?n resmi rakamlar? yans?tmamas? oldu.
Rapor haz?rlan?rken Türkiye'den destek veren ismin de aç?klanmamas? üzerinde durulan di?er hususlar aras?nda yer al?yor. Bu raporun asl?nda ne söyledi?i, Türkiye'de bas?n özgürlü?ünün olup-olmad???, eski iktidar dönemlerinde bas?n?n rolü sorular?n? ve bu rapora belli bir kesimin çok s?k? bir ?ekilde sahip ç?kmas?n?n sebeplerini 50 y?ld?r medya sektörünün içinde olan duayen isim Mehmet Barlas ve Türkiye'nin önemli ayd?nlar?ndan Etyen Mahçupyan Yeni ?afak'tan Nil Gülsüm'e anlatt?.
Freedom House'un haz?rlad??? rapor bir tart??may? da beraberinde getirdi. Siz bu raporu nas?l buldunuz?
Türkiye'de bas?n konusunda baz? engellemeler var. Örne?in Terörle Mücadele Kanunu'nun 4. maddesinde düzeltilmesi gereken noktalar var. Ancak Freedom House'un raporu dünyadaki çifte standard?n bir yans?mas?d?r. Türkiye o raporda belirtildi?i kadar bas?n özgürlü?ünden yoksun bir ülke de?ildir. Freedom House, M?s?r'la, Suriye'yle u?ra?aca??na Türkiye ile u?ra??yor. Zaten Freedom House'un kadrolar?n?n eski CIA oldu?unu hepimiz biliyoruz. O yüzden bu raporu fazla anlaml? ve de?erli bulmad?m. Bu sebeple bu raporun varl??? ya da yoklu?u benim için ayn?.
'?U ?HALEY? BANA VER' D?YEM?YORLAR
AK Parti iktidar? ile medyada nas?l bir de?i?iklik söz konusu oldu?
Türkiye'de bas?n aç?s?ndan bakt???m?zda medya patronlar?n?n özgürlü?ü k?s?tland?. Geçmi? dönemlerde medya-mafya-cunta i?birli?i içinde Türkiye'de devlet pastas?ndan pay al?rd?. E?er bir medya patronuysan?z ve ortada bir ihale varsa siz de bundan pay al?rd?n?z. ?unu söyleyebiliriz, medya patronlar?n?n devlet pastas?ndan pay alma özgürlü?ü k?s?tland?. Medya patronlar?n?n eskisine göre mutsuz olmas? çok do?al. Eskisi gibi medya patronlar? bugün Ba?bakan'? aray?p da '?u ihaleyi bana ver' diyemiyorlar art?k.
Çal??anlar aç?s?ndan nas?l de?erlendirirsiniz durumu?
Medya patronlar? devletle aralar?n? fazla açmamak için zaman zaman çal??anlar?n? kurban ediyorlar. Burada iktidar veya otorite bas?n mensuplar?n? susturmuyor. Bakt???n?z zaman eskisinden çok daha fazla ele?tiriyor, hatta yeri geldi?inde hakaret ediyor. Hürriyet, Zaman, Sözcü gazetelerinde iftiralarla dolu haberler, hakaretler yer al?yor. Hatta Türkiye'de bas?n o kadar özgür ki 'mezar?na tükürülmesin diye tomalarla korunacak' türünden yaz?lar ç?k?yor.
Bas?n özgürlü?ünün ölçütü nedir?
Ben bunu çok saçma buluyorum. Çünkü bas?n özgürlü?ünün azl??? tabular?n çoklu?uyla ölçülür. Konu?ulmas? yasaklanan konular? listelersiniz ve e?er konu?ulmas? yasak olan bir liste varsa o ülkede bas?n özgür de?ildir. Mesela biz geçmi?te 'Kürt' kelimesini kullanmazd?k. Türkiye'de Kürt yoktu, s?n?r? geçince Irak'ta vard?. Bu tabu kalkt? örne?in. Ayn? ?ekilde resmi ideolojinin veya askeri vesayetin söylemleri de tabuydu. Art?k b?rak?n askeri darbeye destek olmak, bu siyasi bir ay?p olarak yer ald?.
BA?BAKAN ATAMAK DÖNEM? B?TT?
Siz 50 y?ll?k bir süreyi bu sektörde geçiren bir kimsesiniz. Kendinizi eskiye k?yasla nas?l hissediyorsunuz?
Ben kendimi eskisinden daha fazla özgür hissediyorum. Asl?nda bugün bas?n özgürlü?ü alt?nda tart???lan medya patronlar?n?n özgürlü?üdür. Art?k ba?bakan atamak, ihaleden pay almak dönemi bitmi?tir.
Paralel Yap?'n?n medya unsurlar?n?n bas?n özgürlü?ünün olmad??? ile ilgili en ?edid iddialarda bulunmas?na yorumunuz ne ?ekilde olur?
Ahmet ??k yazmad??? kitap yüzünden hapse girdi. ?u anda Pensilvanya'da ya?ayan örgütün ba??, ya?ad??? ülkedeki gazeteleri bir okusun ve o ülkedeki bas?n özgürlü?ünün çap?n? bir anlas?n. Sonra da kendi gazetelerine talimatlar versin Amerika gibi olal?m desin. Zaman'? da ?ngilizce'ye çevirsin, gitsin orada özgürce yay?nlar yaps?n. Bunlar?n saçmal??? Türkiye'yi rahats?z ediyor aç?kças?.
GAZETEC?LER HAFTALARCA ORTADAN KAYBOLMU?TU
Geçmi? iktidarlardan günümüze dek bas?n özgürlü?ü konusunda nas?l bir seyirden söz edilebilir?
Bir kere tek parti dönemine bakt???n?z zaman Hüseyin Cahit Yalç?n'?n yaz? yazmas? yasakland? ve tapu memuru olarak çal??t?. Ahmet Emin Yalman'?n gazetecilik yapmas? yasakland?. Sonra Anadolu Kulübü'nde kar?s? masan?n üstüne ç?k?p ?iiri okudu ve ondan tekrar yazmaya ba?layabildi. Bu olay?n ard?ndan gazetecilik yapmas?na izin verildi. Çok partili hayata geçti?imizde de Ekspres Gazetesi'nin sahibi 1946-50 aras?nda 248 defa tutukland?. 50'den bu güne bakacak olursak her askeri darbe döneminde gazeteler kaç defa kapat?ld?. 12 Mart'a gelindi?inde Çetin Altan, ?lhan Selçuk gibi akl?n?za kim gelirse hal?lara sar?l?p bir hafta ortadan yok oldular. ?u anda Kürt meselesinin çözümü için çal??an M?T o dönem gazetecileri hal?lara sar?p toplama merkezlerine götürdü. ?lhan Selçuk'a yap?lan i?kenceleri hat?rlay?n. Bas?n özgürlü?ünün ?imdi tart???lmas? bana çok komik geliyor. 2000'li y?llara kadar bas?n özgürlü?ü laft?. Bunu 28 ?ubat'ta gördük i?te. Bugün bas?n özgürlü?ü yok diyenlerin hepsi saçmal?yor.
Etyen Mahçupyan: Amerika'da bile ciddiye al?nm?yorlar
Freedom House bas?n özgürlü?ü konusunda haz?rlad??? raporda Türkiye'yi özgür olmayan ülke olarak derecelendirdi. Bu rapor etraf?nda çe?itli tart??malar sürüyor, sizin kanaatiniz nedir?
Bu çok ciddiye al?nacak bir rapor de?il asl?nda. Zaten Freedom House, Amerika'da da ciddiye al?nan bir kurum de?il. Sa?c? neo-con diye tabir edilen kesimle do?rudan ba?lant?l? ve paras?n?n bir k?sm?n? da devletten alan kurum. O sebeple bu raporun çok abart?l? ?ekilde ciddiye al?nacak bir taraf?n?n oldu?unu dü?ünmüyorum. ?u anda dünyada Türkiye aleyhine olan genel bir kampanya var bu raporun da onun bir parças? oldu?unu dü?ünmek daha mant?kl? gözüküyor. Öte yandan Türkiye'de bas?n özgürlü?ü aç?s?ndan bakt???m?zda tabi ki baz? problemler de bulunuyor. Bu problemler geçmi?te de vard?.
TUTUKLU KAÇ DOKTOR VAR D?YE DE SORALIM
Tutuklu gazeteciler ile ilgili bir bölüm de yer al?yor raporda. Bu konuda neler söylersiniz?
Türkiye'de hapiste bulunan gazeteciler var ama bu o raporda yer alan say?da de?il. O raporun yaz?l?? tarihi eski olabilir. Ancak buradaki mevzu olan ki?ilerin gazetecilikten ötürü içeride olmad?klar? da malum. Tutuklu ve hükümlü kaç doktor, mühendis var diye bir soru da sorulabilir. Sonuçta suç i?leme aç?s?ndan bakt???m?z zaman gazeteci olmak ile doktor ya da mühendis olmak aras?nda bir fark yok.
Raporun çok ciddiye al?nmamas? gerekti?ini ifade ediyorsunuz. Neden?
Rapora bakt???m?z zaman bas?n özgürlü?ü ile ilgisi olmayan bir çok detay da bulunuyor. Bas?n özgürlü?ü ile ilgili olmayan detaylar? görünce de bu raporun ba?ka türlü bir rapor oldu?unu dü?ünüyorsunuz. Ayr?ca bu raporu haz?rlayanlar Türkiye'den bihaberler ve onlar?n Türkiye'den konu?tuklar? ki?iler de onlar? ideolojik olarak yönlendiriyor. Onlar da yönlendirilmeye haz?rlar zaten.
OBJEKT?J OLSA ?S?M AÇIKLANIRDI
Türkiye'den rapora katk? veren ki?inin isminin aç?klanmamas?n? nas?l görülmeli?
?sim verilmedi?i zaman kar??n?zda do?rudan bir Amerikan sivil toplum örgütü olarak Freedom House'u buluyorsunuz. Halbuki biz o ismi bilsek, muhtemelen de o ki?iyi tan?d???m?z için zaten bu raporun neden böyle oldu?unu hemen anlayaca??z ve bu raporun objektif olmad???na yönelik genel bir kanaat hemen olu?mu? olacak. Bu ismin söylenmemesi asl?nda 'Bu ki?i objektif de?ildir' demektir. Objektif bir isim olsayd? hiç gizlenmeden söylenirdi.
Rapor belli bir kesim taraf?ndan çok fazla gündeme ta??nmaya çal???ld?. Bu yakla??m? nas?l okumal??
Bunun iki yönü var, ilki biz bat?l?lar?n bizim hakk?m?zda ne söyledikleri ile ilgili fazla hassasiyet gösteriyoruz. Bu çok do?ru bir yakla??m de?il, çünkü bat?da çok kaliteli sivil toplum kuru?lar? oldu?u gibi çok pespaye kurulu?lar da bulunuyor. Bunlar?n hepsini ayn? kaba koyarak bir hassasiyet olu?turmaya çal??mak do?ru de?ildir. ?kincisi de bir kötüye kullanma durumunun oldu?udur. AK Parti kar??tl??? üzerinden prim yapmaya çal??an bir koalisyon var. Onlar elbette böyle bir rapor ç?kt???nda ona sahip ç?k?yor ve gündemde tutmaya çal???yor. Bunda da ?a??rt?c? bir durum yok. Bu yüzden raporun olu?turdu?u tart??man?n bir derinli?i de bulunuyor, bir iki gün içinde unutulup gidecektir.
Tamam? http://yenisafak.com.tr'de...