RIDVAN MEM? ACI KONU?TU: ASIL SORUN MUHAFAZAKAR MEDYA
28 ?ubat Darbesi'nin faillerini Kozmik Oda program?nda de?ifre eden gazeteci R?dvan Memi Pusula Gazetesi'nde Ahmet Tezcan'a konu?tu...
"Ergenekon'da sermaye ve medyaya dokunulamad?, 28 ?ubat'ta da dokunamazlar!"
TRT Haber'de Kozmik Oda program? ile gündem belirleyen söyle?iler gayet iyi giderken birden medyadan çekildiniz. ?imdi twitterda 140 harften ibaret mesajlarla analizler yap?yorsunuz? Biraz garip bir durum... de?il mi?
Kozmik Oda bir y?l önce yay?ndan kalkt? biliyorsunuz bir y?ld?r da bir ba?ka mecrada devam etmek nasip olmad?. Ben gazetecilik/televizyonculuk d???nda bir i? bilmiyorum ve hal-i haz?rda elimdeki tek araç twitter.com/kozmikodatv. Bildi?im i?i bir biçimde orada yapmaya çal???yorum. Evet hakl?s?n?z, biraz garip bir durum, ama gerçek!
Yazd???n?z 140 harflik mesajlar ilgi çekiyor, internet sitelerine haber oluyor. Bu durum gazetelerin ve gazetecili?in yeni medya kar??s?nda yenilgisine bir örnek say?labilir mi?
Gazetecilik uyulmas? gereken temel ilkeleri belli bir i?, nerede yaparsan?z yap?n o ilkeler de?i?mez. Bugün bu ilkelerdeki y?pranma bana göre zirvede. Hal böyle iken yeni medya, ?online/internet medyas?' asl?nda bu genel foto?raf?n d???nda de?il. Hatta geleneksel kontrol mekanizmalar?n?n daha az i?ledi?i bir ortam olmas? itibar? ile kirlili?e daha yatk?n. Bununla beraber sorunuzun özü itibar? ile hakl?s?n?z. ?nternet medyas? elindeki daha "ba??ms?z" olma kart?n? kullanarak daha "ba??ms?z" daha "kamu yarar?na" gazetecilik örnekleri verebiliyor.
Sizin haz?rlad???n?z Kozmik Oda program?, sermaye gruplar?n?n siyaset üzerindeki bask?s?n?, yönlendirmesini detaylar?yla ele ald??? bir s?rada yay?ndan kald?r?ld?. Nedir arka planda olan? Kurumsal bir rahats?zl?k m?? Yoksa....
Son programda Çiller'in dan??man? Hüseyin Kocab?y?k, ?nan K?raç'?n 95 seçimlerinde Çiller ve Türke?'e verdi?i iki anket ile manipülasyon yapt???n?, MHP-DYP ittifak?n? nas?l engelledi?ini anlat?. ?nan K?raç'?n kendisine ili?kin o süreçte yap?lan haberler içinde tekzip etmedi?i tek haberdir bu. Program yay?ndan kald?r?l?nca, bir çok insan son programa ba?lad? bunu. Ama bu yarg?y? hakl? ç?kartacak küçücük bir emare bile görmedim ben. TRT'nin de?il ama TRT Haber'in yöneticileri ile o tarihe kadar üzerinde ?ifahi-fiili mutab?k kald???m?z program?n yay?n ilkeleri üzerinde ciddi ihtilaf olu?tu, mesele bundan ibaret.
Kozmik Oda program? 28 ?ubat darbesini adeta can damar?ndan yakalam??t?. Asker d???ndaki sivil darbeci odaklar ilk defa isim verilerek de?ifre edildi. O zamana kadar bunlar bilinmiyor muydu? Biliniyordu ise niye Kozmik Oda program?na kadar kimse bunu dillendirmedi?
Bir cümle ile özetlersek Kozmik Oda röportajlar?nda ?u afi?e oldu; 28 ?ubat, oda??nda sermayenin bulundu?u medyan?n yede?inde askerin bask?s? ile i?leyen bir mekanizma imi?. Bu biliniyor muydu 28 ?ubat'ta medyan?n bir bölümü aktif bir rol üstlendi ise ki öyle oldu?u görülüyor, bu paradigman?n medyan?n o kesimi taraf?ndan bilinmemesi mümkün mü? E adam?n kendi kendini ihbar etmesini beklemiyorsunuz herhalde.
Peki di?erleri, yani 28 ?ubat'ta aktör olmayan, hatta ma?dur olan gazeteler, gazeteciler?
As?l mü?kül budur. Bu paradigmay? ve isimleri bilmiyor iseler bu bir sorun, biliyor da üstüne gitmemi? iseler bin sorun. Bana göre ikincisi.
Niye ikincisi? Bu tavr?n da bir sebebi olmal? ?
Bir kaç ihtimal var. A?a??l?k kompleksi olabilir, mümkündür... Kendini güçsüz hissediyor olabilir, gelece?e dair envai tür planlar? vard?r zaman? olmad???n? dü?ünüyor olabilir...Bunlar?n hepsi bana göre yan?lg?d?r. Ama en ac? olan?, öyle görülüyor ki ta?radan, yeniden in?aa edilmesi gerekti?ini söyleyerek köhne yap?lara girenler, o yap?larda ya?amay? sevdiler. Yeniden in?aay? gereksiz bulup baz? yenilemelerle yetindiler.
28 ?ubat soru?turmas? Kemal Gürüz ile sivil kanat üzerinde devam ediyor. Medya ve Sermaye'ye de uzan?r m? yoksa bir noktada kesilir mi?
Türkiye y?llard?r Ergenekon'u tart???yor, dava sürüyor... ?imdi; Ergenekon gibi bir yap?n?n Sermaye-Medya-Bürokrasi-Yarg? aya??n?n olmayaca??n? söyleyen bir insan?n zihni melekelerinde sorun vard?r. Tutuklu bulunan bir kaç gazetecinin, bir kaç bürokrat?n, suçlu dahi bulunsalar, gradolar? bu ölçekte bir yap?n?n kendi alanlar?nda yöneticileri olmaya yetmez. Kim kald? geriye, yüzlerce asker. Bu mudur yani ? Nerede sermaye, medya, bürokrasi yarg? baca?? y?llard?r? Derdiniz bir grup askerle idi o zaman sizin...Y?llard?r Ergenekon'da durum bu iken, do?rusu 28 ?ubat soru?turmas?nda Medya ve Sermaye'ye dokunulaca??na dair benim çok da ümidim yok. Mümkündür, belki bir kaç isime, ayn? Ergenekon'da oldu?u gibi dokunulur ve o i? öylece kal?r gibi geliyor bana. Umar?m yan?l?r?m, çok da sevinirim yan?ld???m için.
Muhafazakar olarak adland?r?lan medyada da 28 ?ubat'?n medya kanad?n?n yarg?lanmamas? gerekti?ini, bunun hukuki de?il ahlaki sorun oldu?unu söyleyenler hayli fazla. 28 ?ubat'?n ma?durlar?ndan say?lan bu s?n?f neden ?imdi bunlar? savunuyor? Sorun gerçekten ahlaki mi hukuki mi?
"Hukuki de?il ahlaki bir sorun" demenin ta kendisi bir ahlaki sorundur! Bat? Çal??ma Grubu belgelerini bulmak mümkün bu bir, o sürece dair aç?klama ve itiraflarda bulunanlar okey yanc?s? de?il birincil tan?k bu iki, adalet dedi?in yasa de?ildir içtihat bunun için vard?r mesela bu üç, gazete küpürü ile parti kapat?lan, darbe yap?lan bir ülke buras? bu dört...Daha sayabilirim... Meral Ak?ener, 28 ?ubat'ta MGK'da askerin elinde neredeyse yaln?z gazete küpürleri oldu?unu söylüyor. Gerekirse küpürle darbe yapan? da, o küpürlerin sahiplerini de yine o küpürlerle yarg?lars?n. Türkiye'nin ortodoks, yasaperest hukukçular? da bi zahmet art?k biraz hukuk felsefesi okusun.
?u anki medyan?n durumu sizin gözünüze nas?l? Yanda?, canda?, cemaatçi türünden s?fatlar ne kadar gerçekçi?
Dünyan?n hiç bir yerinde Medya-?ktidar ili?kisinin pir ü pak oldu?unu söylemek mümkün de?il, i?in do?as? buna müsait de?il. Bununla beraber bir vasat in?aas? mümkün, bir çok yerde de yap?lan bu. Türkiye'de Milliyet'in 1979'da sat?l???ndan bu yana y?llara sari y?k?lan ?ey o vasat i?te. Abdi ?pekçi, gazetecili?in evrensel ilkelerini belli ölçülerde kullan?lmas?n? sa?lam?? olan isim. Örne?in habere konu olan ?ahs?n görü?ü al?nmadan haberin yap?lmamas?, örne?in double check, çifte teyid.. ?kincisi, bugün art?k Türkiye'de unutulan ?ey gazetecili?in "Yar?-Kamusal bir i?" oldu?u. "Yar?-Kamusal"l??? muhafaza etmiyorsan, salt ticari ya da ba?ka tür "??" haline gelmi?se, geçmi? olsun.. Bunlar y?k?ld?ktan sonra yanda?? da ç?kar, canda?? da, kanda?? da, ne olacak yani...
Cemaat ve hükümet aras?nda bir kavga oldu?unu dü?ünüyor musunuz?
Ben bu meselede konu?anlar?n ciddi bir kavramsal ve olgusal yanl?? içinde oldu?unu dü?ünüyorum, ?öyle ki.. Cemaat büyük bir topluluk, belki milyonlarca insan..Bir nevi ?Elit' s?n?f? var. Mevcut nizal? konularda bana göre muhatap onlar, cematin elitleri. Cemaat elitlerine ait dü?üncelerin cemaatte yayg?n kabul gördü?üne dair kan?t-kanaat olmad?kça bunu cemaate atfetmek do?ru de?il. Çünkü, Fethullah Gülen, Cemaat ve ?Elitleri', kesi?im noktalar? olsa da 3 ayr? özne, bunlardan biri ?bütünüyle' di?eri yerine kullan?lamaz. Sorunuza gelirsek; özellikle M?T krizinden sonra "cemaat elitleri" ile hükümet aras?nda kavga a??r ifade belki ama bir gerilim oldu?u a?ikar. Birbirlerinin ikbalinde belli öçüde pay? olan herkeste, her grupta ortaya ç?kar bu gerilim, kaç?n?lmazd?r. Ama tam da ayn? nedenle, o payda?l?k nedeni ile birilerinin sand??? ya da umdu?u gibi k?l?c? çekip dalmazlar birbirlerine.
Hiç gündemde yokken, yakla??k bir y?l önce, Türkiye'de siyasetin Cumhurba?kanl??? seçimi odakl? de?i?ebilece?ini, Abdullah Gül'ün yeniden Cumhurba?kan? seçilmesinin gündeme gelebilece?ini yazd?n?z. Geldi?imiz nokta bu ihtimalin ka??t üzerindeki varl???, bugün ne dü?ünüyorsunuz ?
Daha ötesini de yazd?m asl?nda, Cumhurba?kanl??? seçiminin 2012'de yap?lmas?n?n da gündeme gelebilece?ini... Aç?kça söyleyeyim, 2-3 ay öncesine kadar da bunu hala muhtemel buluyordum. ?ki mesele var; bir, küresel oyuncular?n önümüzdeki bir kaç 10 y?ll?k oyun planlar? Türkiye'de mevcut iktidar?n tutumu ile çat???rsa iç siyasetin de?i?imini zorlayabilir, bunun çe?itli i?aretleri mevcut... ikincisi çok daha somut; mevcut Anayasa'da, 104. Madde'de yeralan yetkilerle, halk?n seçti?i, yüzde 50'nin üzerinde oy alarak seçilmi? bir Cumhurba?kan? ile bu sistemde, ayn? partiden dahi olsalar Cumhurba?kan? ve Ba?bakan çat???r. Denilebilir ki "Çankaya'da oturacak ki?inin fiili yar?-ba?kanl???n? tan?yacak bir ba?bakan olursa bu çat??ma olmaz"... Bu ka??t üstü do?rusudur.
Ka??t alt?na bakal?m o zaman... Somut bir öngörün var m? peki ?
?ki y?l siyasette çok uzun bir süre, hele Türkiye için. Yine de Cumhurba?kan? va Ba?bakan'?n son aç?klamalar? önemli. Say?n Cumhurba?kan? yeniden adayl?k kendisine soruldu?unda "Bakar?z, önümüzde daha çok zaman var" demi?tir. Say?n Ba?bakan ise uzun uzun Anayasa 104'teki Cumhurba?kanl??? yetkilerini anlatm??, "Bakmay?n bizde icran?n ba?? Ba?bakan san?l?yor ama Cumhurba?kan?'d?r. Kabineyi bile toplar. Ba?bakan, Bakan gibidir" demi?tir.Latife ile söylüyorum, asl?nda bu aç?klamadan sonra ben Say?n Cumhurba?kan?'n?n yerinde olsam toplar?m ara s?ra Bakanlar Kurulu'nu. ?unu söylemek mümkün, Say?n Erdo?an Çankaya'ya ç?kmak ve fiili ya da resmi Yar?-Ba?kan olmak istiyor. Say?n Cumhurba?kan? ise "Bakar?z" diyor. ?u an için foto?raf bu. Bir de ?u eklenebilir, bana göre Say?n Gül, fiili ya da resmi bir Yar?-Ba?kanl?k sisteminde Ba?bakan olmaz...
Düzenli yazd???n?z konulardan birisi de Kürt Sorunu... En son tarihsel arka plan?na i?aret edip, "bu i? BM kap?s?na gidebilir" mealinde bir ?ey söylediniz. Nedir size göre durum ?
Bir türlü anla??lmad???n? dü?ündü?üm bir kaç temel nokta var. Bir kere Kürt Sorunu PKK ile ortaya ç?km?? bir ?ey de?il, PKK süreç içindeki sonuçlardan biri. Sorun, 1830'dan sonra 2. Mahmut'un bölgedeki idari yap?y? de?i?tirmesi ile ba?l?yor, çok net. Cumhuriyet bu sorunu tevarüs etmi?. Ba?lang?çta; sorunu ad?yla, "Kürt sorunu" diyerek zikreden Atatürk'ün dahi 1830'daki duruma dönülece?ini söyledi?i belgeler mevcut. Mesela 1923 ?zmit Bas?n toplant?s?. Her ne olmu?sa olmu? bugüne gelinmi?. Bugün dramatik olan ?ey ?u, Türkiye'nin güneyinde Erbil merkezli, geni?letilmi? bir ba??ms?z yap?n?n emareleri gün be gün ço?al?yor. Türkiye Kürt Sorununu çözemez ve o ba??ms?z yap? hayata geçerse parçalanma tehlikesi ile yüz yüze gelebilir. Bendeniz bir kaç y?ld?r söylüyorum bunu, sorunu yak?ndan bilen ve bugüne kadar temkinli bir dil kullanmay? tercih etmi? olan Eski M?T Müste?ar Yard?mc?s? Cevat Öne? de geçti?imiz hafta ayn?yla söylemi?tir bu tehlikeyi. Art?k anla??lmas? gerekiyor; vakit gerçekten daral?yor ve gündelik politikan?n dilini-araçlar?n? kullanarak, bu her iki taraf için de geçerli, bu sorunu çözmemiz zor.